Czy w ciąży można pić kawę? Kofeina w kawie.

Ile kofeiny znajduje się w filiżance kawy? Czym jest kofeina i jaki ma wpływ na zdrowie mamy i dziecka? Czy w ciąży oraz w czasie karmienia można pić kawę i jeśli tak, to jaką? 



Kofeina w ciąży - czy przyszłe mamy powinny pić kawę?

Decyzja dotycząca spożywania kawy w ciąży jest indywidualna i zawsze powoduje wiele dyskusji. Kawa jest tak popularnym napojem, że z jednej strony ciężko nam go sobie odmówić, ale z drugiej: nie chcemy narażać zdrowia dziecka i generować zbędnego ryzyka. Stąd pytania dotyczące tego, czy w ciąży można spożywać kawę oraz jeśli tak, to w jakich ilościach i jak wyliczyć ilość kofeiny w wypijanej kawie, są jednymi z pierwszych, które nurtują przyszłe mamy. Warto, aby decyzja o piciu kawy w ciąży była podejmowana w konsultacji z lekarzem, bowiem istnieje wiele czynników, które należy wziąć pod uwagę - szczególnie, że ilość kofeiny nie jest taka sama w każdym kawowym napoju, co niejednokrotnie powoduje wiele zamieszania wśród przyszłych mam. 

 

W tym artykule pomożemy Ci przybliżyć ten temat i pomóc w określeniu tego, ile kofeiny znajduje się w kawie, od czego ta ilość zależy oraz czym kofeina w zasadzie jest i dlaczego to wszystko ma znaczenie w czasie ciąży. Czytaj dalej, by odkryć więcej.


 

Zacznijmy od początku: czym jest kofeina? 

Kofeina to naturalnie występujący związek chemiczny z grupy alkaloidów. Jest powszechnie występującym stymulantem działającym na układ nerwowy. Jest to związek psychoaktywny, który wpływa na mózg, pobudzając go i zwiększając jego czujność. 

 

Kofeina występuje w różnych roślinach, w tym głównie w ziarnach kawy, liściach herbaty, ziarnach kakaowca i orzechach koli. Kofeina ma zdolność do blokowania receptorów adenozyny w mózgu, co prowadzi do zwiększenia poziomu neurotransmiterów, takich jak dopamina czy noradrenalina. To z kolei może prowadzić do wzrostu czujności, poprawy koncentracji, zmniejszenia uczucia zmęczenia oraz zwiększenia aktywności fizycznej i umysłowej. 

 

Kofeina ma również działanie diuretyczne, co oznacza, że może zwiększać produkcję moczu i przyspieszać jego wydalanie. Ma też wpływ na metabolizm, zwiększając tempo przemiany materii i wykorzystywanie tłuszczu jako źródła energii. Warto jednak pamiętać, że kofeina ma różne efekty na różne osoby, a jej nadmierne spożycie może również wpływać na sen, zdolność skupienia oraz wywoływać objawy takie jak niepokój, nieregularne bicie serca czy zaburzenia trawienia. Dlatego też, indywidualna tolerancja i reakcja na kofeinę mogą się różnić między ludźmi. Ważne jest zatem spożywanie jej w rozsądnych ilościach i dostosowanie spożycia do własnych potrzeb oraz tolerancji.


 

Skąd wiemy czym jest kofeina i skąd wiemy, że kofeina znajduje się w kawie? 

Kofeina została odkryta i zidentyfikowana w XIX wieku, ale pierwsze wzmianki o właściwościach pobudzających kawy pojawiły się już w starożytności. 

 

Formalne odkrycie kofeiny przypisuje się niemieckiemu chemikowi Friedrichowi Ferdinandowi Runge, który w 1819 roku próbował wyizolować czystą kofeinę z ziaren kawowych. Runge badał właściwości chemiczne kawy na zlecenie Johanna Wolfganga von Goethego (tak, dokładnie tego Goethego - poety z przełomu XVIII i XIX wieku, jednego z najwybitniejszych przedstawiciel literatury niemieckiej i miłośnika kawy). Uzyskany w wyniku badań związek Runge nazwał: "kwasem kawowym" (Kaffeesäure), a nazwa "kofeina" pojawiła się dopiero w 1820 roku - użył jej francuski chemik, Pierre-Jean Robiquet, który prowadził dalsze badania nad substancją odkrytą przez Rungego. 

 

 

Po odkryciu kofeiny, kolejne badania naukowe skupiły się na identyfikacji jej właściwości i wpływu na ludzki organizm. W latach 20. XIX wieku, badacze kontynuowali analizy, aby zidentyfikować i opisać strukturę chemiczną kofeiny. W 1842 roku Hermann Emil Fischer, niemiecki chemik, odkrył poprawną strukturę chemiczną kofeiny, a w kolejnych latach naukowcy badali farmakologiczne działanie kofeiny na organizm. Zidentyfikowano jej działanie jako stymulantu układu nerwowego, pobudzającego czujność i zwiększającego wytrzymałość fizyczną. Zaczęto także zgłębiać mechanizmy działania kofeiny na poziomie biochemicznym. W latach 60. i 70. XX wieku skupiono się na badaniu metabolizmu kofeiny w organizmie. Odkryto, że enzymy w wątrobie, głównie cytochrom P450 1A2, odpowiadają za metabolizm kofeiny. Badania wykazały również, że metabolizm kofeiny może być zróżnicowany między osobami, co prowadzi do różnic w tolerancji i reakcji na jej spożycie. W późniejszych latach prowadzono badania epidemiologiczne, aby ocenić wpływ kofeiny na różne aspekty zdrowia człowieka, np. wpływ na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycę, choroby Parkinsona, a także wpływ na sen i zdolność poznawczą. 

 

Badania nad kofeiną trwają do dziś. Naukowcy nadal zgłębiają jej działanie na ludzki organizm, w tym zdrowie serca, układu nerwowego, wpływ na sen, wpływ na poziom energii i wydolność fizyczną, interakcje z innymi substancjami oraz potencjalne korzyści i zagrożenia związane z jej spożyciem.



Dlaczego kofeina w ciąży nie jest zalecana? Jak kofeina wpływa na zdrowie mamy i dziecka?

Choć kofeina ma wiele potencjalnych zalet, to istnieją obawy, że może być szkodliwa, gdy jest spożywana w czasie ciąży, ponieważ może wpływać zarówno na organizm matki, jak i dziecka.

 

Kofeina przenika przez łożysko i może zmieniać akcję serca płodu, a także może być trudniejsza do metabolizowania przez organizm dziecka. Niektóre badania sugerują, że nadmierne spożycie kofeiny w ciąży może zwiększać ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu oraz niskiej masy urodzeniowej, dlatego organizacje takie jak Amerykańskie Towarzystwo Położników i Ginekologów (ACOG) oraz Europejskie Towarzystwo Położników i Ginekologów (FIGO), zalecają ograniczenie spożycia kofeiny w ciąży (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9). 

 

 

Kofeina a ciąża: 

  • Spożywanie nadmiernej ilości kofeiny w czasie ciąży może wiązać się z ryzykiem niekorzystnych skutków dla płodu. Zbyt duża ilość kofeiny może być związana z większym ryzykiem poronienia, przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej dziecka oraz wpływać na rozwój układu nerwowego płodu. Potencjalne inne negatywne skutki uboczne działania kofeiny na kobiety w ciąży obejmują także m.in.: wysokie ciśnienie krwi, szybkie bicie serca, zwiększony niepokój, zawroty głowy, niepokój, bóle brzucha.

 

  • Kobiety w ciąży metabolizują kofeinę znacznie wolniej - eliminacja kofeiny z organizmu może trwać od 1,5 do 3,5 razy dłużej.

 

  • Zalecane jest ograniczenie spożycia kofeiny w czasie ciąży. Wiele organizacji zdrowia, takich jak Amerykańskie Towarzystwo Położników i Ginekologów (ACOG), zaleca spożywanie mniej niż 200 mg kofeiny dziennie, chociaż niektóre badania sugerują, że nawet niskie spożycie kofeiny może skutkować niską masą urodzeniową dziecka. Na przykład, jedno z badań wykazało, że niskie spożycie 50-149 mg dziennie podczas ciąży wiązało się z 13% wyższym ryzykiem niskiej masy. Potrzebne są jednak dalsze badania. Ryzyko poronienia, niskiej masy urodzeniowej i innych niekorzystnych skutków związanych z wyższym spożyciem kofeiny w czasie ciąży pozostaje w dużej mierze niejasne.

 

  • Ważne jest skonsultowanie się z lekarzem, aby uzyskać indywidualne zalecenia dotyczące spożycia kofeiny w czasie ciąży, biorąc pod uwagę stan zdrowia przyszłej mamy i inne czynniki. 

 

Kofeina a karmienie piersią: 

  • Kofeina przenika do mleka matki i może być pobudzającym czynnikiem dla niemowlęcia. Około 1% całkowitej ilości spożywanej kofeiny przenika do mleka matki. Jedno z badań przeprowadzonych na 15 kobietach karmiących piersią wykazało, że te, które piły napoje zawierające 36-335 mg kofeiny, wykryły w swoim mleku 0,06-1,5% dawki przyjętej przez matkę - choć ilość ta może wydawać się niewielka, to niemowlęta nie mogą trawić kofeiny tak szybko jak dorośli. U zdrowej osoby dorosłej kofeina pozostaje w organizmie od trzech do siedmiu godzin. Jednak niemowlęta mogą ją przechowywać przez 65-130 godzin, ponieważ ich wątroba i nerki nie są w pełni rozwinięte (10, 11, 12, 13, 14).

 

  • Zalecane jest umiarkowane spożycie kofeiny przez kobiety karmiące. Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) stwierdza, że spożywanie mniej niż 300 mg kofeiny dziennie przez kobiety karmiące jest zwykle bezpieczne dla niemowląt (15, 16, 17). 

 

  • Niektóre niemowlęta mogą być bardziej wrażliwe na kofeinę, dlatego ważne jest obserwowanie reakcji dziecka i dostosowanie spożycia kofeiny w zależności od indywidualnych potrzeb. 

 

  • Należy pamiętać, że wpływ kofeiny na ciążę, dziecko i karmienie piersią może być różny w zależności od indywidualnych czynników, takich jak tolerancja organizmu czy inne istniejące warunki zdrowotne. W przypadku ciąży i karmienia piersią zawsze warto skonsultować się z lekarzem, który może udzielić indywidualnych zaleceń i informacji dotyczących spożycia kofeiny.



 

Ile jest kofeiny w filiżance kawy i skąd się w ogóle bierze kofeina w kawie?

Kofeina jest naturalnie obecna w ziarnach kawy - kiedy ziarna kawowca dojrzewają na roślinie, kofeina pomaga odstraszać owady i szkodniki, chroniąc w ten sposób nasiona przed zniszczeniem. 

Następnie, w czasie parzenia kawy, kofeina uwalnia się z ziaren i przechodzi do napoju - im dłużej trwa proces parzenia, tym więcej kofeiny ekstrahuje się z ziaren kawy do naparu. Poziom kofeiny w kawie różni się w zależności od wielu czynników, ale w głównej mierze jest podyktowany tym, jakiego gatunku kawy używamy oraz jaką metodę parzenia stosujemy. Robusta zawiera prawie dwa razy więcej kofeiny niż Arabica, więc jeśli jesteś w ciąży, to wybieraj raczej ziarna takich kaw jak na przykład Brazilian Roast lub Midday Chill, które są w 100% arabiką. 

 

 

Podobnie, zastosowana metoda parzenia kawy może wpłynąć na ilość kofeiny w Twojej filiżance. W dużej mierze zależy to po prostu od długości czasu jaki zajmuje proces parzenia. Kofeina jest bowiem substancją rozpuszczalną w wodzie, co oznacza, że metody parzenia z dłuższym czasem zaparzania skutkują tym, że dana kawa aż tętni kofeiną. Dlaczego? Ponieważ zmielona kawa ma wówczas więcej czasu na przedostanie się do wody.  Na przykład, espresso, które jest szybko zaparzone, zawiera zwykle mniej kofeiny w stosunku do kawy przelewowej, która ma dłuższy czas parzenia. Przeciętny kubek kawy przelewowej zawiera około 100-140 mg kofeiny. Kolejnym kluczowym czynnikiem jest też stosunek kawy do wody: zawartość kofeiny w kubku zależy zwyczajnie od użytych proporcji kawy do wody i tym samym od stężenia naparu.

 

 

Sprowadza się to do tego, że zawartość kofeiny w kawie jest bardzo zróżnicowana i może się znacznie wahać w zależności od wybranej kawy i od wielkości naszej filiżanki. Przykładowo, malutka filiżanka kawy parzonej w domu może dostarczyć 60 mg kofeiny, podczas gdy duża porcja kawy z popularnych sieciówek o pojemności aż 475 ml może zawierać ponad 300 mg kofeiny. Uśredniając, w zależności od wielkości filiżanki, rodzaju kawy i metody jej zaparzania, jedna porcja kawy zawiera od 50 do ponad 400 mg kofeiny. Mając na uwadze informacje powyżej, jako ogólną zasadę (dla uśrednienia) można byłoby przyjąć, że przeciętna filiżanka kawy o pojemności 240 ml zawiera około 100 mg kofeiny. Jednak w przypadku kobiet w ciąży lub kobiet karmiących warto być jednak bardziej dokładnym. 

 

Ile kofeiny można spożywać w ciąży?

Liczne źródła sugerują, że 400 mg kofeiny dziennie (czyli uśredniając, odpowiednik 4 filiżanek, tj. 945 ml kawy), to bezpieczna ilość dla większości społeczeństwa. Natomiast w przypadku kobiet w ciąży ta liczba jest dwukrotnie mniejsza. W ciąży nie zaleca się przekraczania 200 mg kofeiny dziennie, przy czym należy pamiętać, że istnieje wiele innych źródeł kofeiny niż tylko kawa. Należą do nich np. herbata, napoje bezalkoholowe, napoje energetyczne, kakao, czekolada czy niektóre leki. Oznacza to, że jeśli w naszej diecie pojawiają się jakiekolwiek inne źródła kofeiny poza kawą, to powinniśmy policzyć ich sumę.

 

 

Jak policzyć ile jest kofeiny w Twojej filiżance kawy?

Kawa przelewowa

Jedna filiżanka kawy przelewowej o pojemności około 240 ml zawiera około 70-140 mg kofeiny lub uśredniając około 95 mg. Czyli adekwatnie, jeśli wypijesz kawę z kubka podróżnego o pojemności 450-500 ml, to spożyjesz około 190 miligramów kofeiny.

 

Espresso

Jedna porcja espresso to zazwyczaj około 30-50 ml, a taka ilość zawiera około 63 mg kofeiny. Tym samym podwójna porcja espresso (znana jako doppio) zawiera zatem około 125 mg kofeiny.

 

Napoje na bazie espresso -  latte, cappuccino, macchiato i americano

Wiele popularnych napojów kawowych przygotowywanych jest z espresso zmieszanego z różnymi rodzajami i ilościami mleka. Ponieważ samo mleko nie zawiera żadnej dodatkowej ilości kofeiny, to napoje te zawierają taką samą ilość kofeiny jak zwykłe espresso. Tym samym, w finalnym napoju jest tyle kofeiny, ile espresso użyto do jego stworzenia. Zazwyczaj pojedyncza (mała) kawa zawiera średnio około 63 mg kofeiny, a podwójna (duża) - około 125 mg.


 

Kawa bezkofeinowa

Choć nazwa może być nieco myląca, kawa bezkofeinowa nie jest całkowicie pozbawiona kofeiny - zawiera jej śladowe ilości. Kawa bezkofeinowa może zawierać od 0 do 7 mg kofeiny na filiżankę, w zależności od rodzaju kawy, metody usuwania kofeiny i wielkości filiżanki, co mimo wszystko jest bez porównania mniejszą ilością niż w przypadku innych kaw (18, 19, 20).

 

Decaf, czyli czy kawy bezkofeinowe są bezpieczne w ciąży?

Kawa bezkofeinowa to kawa, która została specjalnie tak przetworzona, aby usunąć z niej aż 97% kofeiny. Oznacza to, że kawa bezkofeinowa zawiera tylko niewielką, wręcz śladową ilość kofeiny - uśredniając jest to około 2,5 mg w przeciętnej wielkości filiżance (tj. 240 ml). Z tej przyczyny jest bardziej bezpieczną opcją w czasie ciąży i tym samym wiele przyszłych mam woli sięgnąć po bezkofeinową kawę, niż notorycznie przeliczać ilość spożytej w ciągu dnia kofeiny. 

Aktualnie, bezkofeinowe kawy są naprawdę wartościową alternatywą - dzięki nowoczesnym technologiom możliwe jest usunięcie kofeiny przy jednoczesnym zachowaniu smaku i walorów kawy. Przykładowo, After Hours, nasza bezkofeinowa arabika, to kawa pochodząca z Meksyku, w której kofeina została usunięta podczas pośredniej dekofeinizacji, w czasie której wykorzystuje się czystą wodę z Pico de Orizaba - najwyższej góry Meksyku.

 

 

 

Podsumowanie - kawa i kofeina w ciąży

Kofeina jest stymulantem występującym w różnych roślinach, w tym w kawie, kakao i guaranie, który może pozytywnie wpływać na nasze zdrowie, jednak kofeina jest rozkładana wolniej w czasie ciąży i może przenikać przez łożysko, dostając się do krwiobiegu rosnącego dziecka. Chociaż dokładne mechanizmy nie są jeszcze znane, niektóre badania powiązały wysokie spożycie kofeiny w czasie ciąży z niską masą urodzeniową, ograniczeniem wzrostu, itp. Biorąc pod uwagę obecny stan wiedzy, American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) zaleca kobietom w ciąży spożywanie nie więcej niż 200 mg kofeiny ze wszystkich źródeł dziennie. Jedna filiżanka (240 ml) zaparzonej czarnej kawy zawiera średnio około 100 mg kofeiny, stąd większość wytycznych zaleca ograniczenie spożycia zwykłej kawy do maksymalnie 2 filiżanek dziennie.

 

Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl